Ciidamada Booliiska Somaliland ayaa caawa nin shacab ah ku dilay gudaha Magaalada Laascaanood, sida ay noo xaqiijiyeen dad qarabo la ah marxuumka la toogtay.
Alle how naxariistee Marxuumka la dilay ayaa magaciisa la odhan jiray Cabdiraxmaan Cumar Faarax (Ina Cumar Dayo).
Ninkan oo magaalada laga yiqiinay ayaan ilaa hadda la sheegin sababta Booliisku u toogteen, iyadoo dadk degaanku ay sheegayaan in Ciidamada iyo Booliiska Somaliland ay beryahanba habeenimada feejignaan dheerada gelayeen, si ay uga digtoonaadaan weerarada gaadmada ee Jabhadda xoreynta Khaatumo ee Korneyl Falaalug.
Shacabka Magaalada Laascaanood ayaa si weyn uga xumaaday dhacdadan.
Madaxweyne ku xigeenka dowladda Puntland Axmed Cilmi Cismaan (Axmed Karaash) ayaa gebi ahaanba qaaddacay guddiga doorashooyinka ku meel gaarka ah ee uu magacaabay madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni.
Qoraal ka soo baxay xafiiska madaxweyne ku xigeenka dowladda Puntland oo lagu socod-siiyay Golaha Wakiilada Puntland islamarkaana la ogaysiiyay Xeer Ilaaliyaha guddoomiyaha Maxkamadda sare iyo Garyaqaanka guud ee dowladda ayaa madaxweyne ku xigeenku ku qaadday magacaabista guddiga doorashooyinka Puntland oo sida qoraalka lagu sheegay aan lagala tashan.
Sidoo kale madaxweyne ku xigeenka ayaa waxba kama jiraan ka soo qaaday magacaabista guddiga doorashooyinka Puntland maadaama sida uu sheegay ay baalmarsantahay Dastuurka Puntland oo dhigaya in madaxweyne ku xigeenka lagala tashado.
Ciidanka sida gaarka ah u tababaran ee Danab ayaa saacadihii ugu dambeeyey howlgallo lagu soo qabqabtay dad lala xiriirinayo Alshababa waxa ay ka sameeyeen deegaanka Camaara ee gobolka Mudug.
Howlgalkaan ay ciidanku ka sameeyeen deegaanka Camaara oo qiyaastii 85-KM dhanka Waqooyi Galbeed kaga beegan degmada Xaradheere ayaa waxa uu ahaa mid qorshaysan oo lagu qabtay ilaa 3 nin oo la shaqayn jirey Alshabaab.
Sheekh Yuusuf Salaad oo ah guddoomiyaha deegaanka Camaara ayaa warbaahinta Dowladda u xaqiijiyey in hawlgalka weli uu ka socdo deegaanka laguna soo qabtay shaqsiyaad xiriir la lahaa Al-Shabaab.
Baaritaanadaan ayaa ku soo beegmaya xilli ciidamada xooga Soomaaliya gaar ahaan taliska qaybta 21aad ay dhaqdhaqaaqyo ka dhan ah Alshabaab ka wadaan deegaamo katirsan gobolada Mudug iyo Galgaduud.
Cabdifataax Cabdiraxmaan Warsame oo kamid ah saddex nin oo maxkamadaha derejada 1aad iyo rafcaanka gobolka Nugaal ay dil ugu xukumeen kiiskii Caasha Ilyaas Aadan ayaa maxkamadda sare ee Puntland ka hor qirtay inuu ku luglaa kiiskaan oo bilowgii sanadkaan ka dhacay magaalada Galkacyo.
Xukumanahaan oo maxkamadda sare waydiisey haddii uu galay dembiga horay loogu xukumay haddana lagu soo eedeeyey ayaa ku jawaabey,” Yes, si dadban baan u galay waana kuu dhammaystirayaa”.
“Eedaymo badan baa aniga la ii soo jeediyey, ma ahan hal eedayn waxa xafiiska xeer ilaalintu ii soo jeediyey. anigu kufsibaan galay, waxaa laygu soo eedeeyey kufsi, dil afduub, iyo khalkhal gelin ammaan laakiin anigu kufsibaan galay mudane guddoomiye” ayuu yiri xukumane Cabdifataax.
Cabdifataax Cabdiraxmaan Warsame oo sii wata hadalkiisa ayaa sheegay inuu wax ka kufsaday Caaisha Ilyaas Aadan haseyeeshee uusan dil geysan uuna arrintaasi ku dhiiri geliyey Cabdishakuur Maxamed oo falku uu sheegay inuu ka dhacay gurigiisa.
“Anigu waxa weeye waxaa iga dhaadhiciyey iguna khasabay inaan galo goob joogna ka ahaado Cabdishakuur Maxamed, kufsigu subax buu dhacay gurigiisuuna ka dhacay, Caaisha isagaa afduubay isagaa gurigiisa geeyey anigana waa uu isoo wacay keliya” ayuu yiri Cabdifataax Cabdiraxmaan Warsame.
“Cabdishakuur isagaa isagaa ii yeeray gurigiisaana ugu tegey dabadeed waxaan ugu tegey isagoo qolkiisa irid banaanka ah ku haysta Caasho ayna u xirxiran tahay, dood dheer kadib wuxuu igu qanciyey inay yihiin wax fudud oo dhammaanaya, shaydaan baana ii kasbay anigu kufsi baan sameeyey gurigana waan ka tegey Caaisha oo nool”, ayuu yiri Cabdifataax.
Waxa uu sheegay in Cabdishakuur Maxamed uu kadib gabadhii diley si uu u ilaaliyo sharaftiisa maadaama uu yahay nin da’ah oo aan laga filan karin waxyaabaha noocaasi oo kale, isagoona sheegay inuu falka kula jirey Aadan Maxamuud Cabdulle oo aan weli maxkamadaha ka soo muuqan.
Wakiilka Qaramada Midoobay ee Soomaaliya, James Swan ayaa Guddiga madaxa banaan ee doorashooyinka Jubbaland ka dalbaday in ay fuliyaan dhammaan qodobadii ay ka dalbadeen beesha caalamka.
Warqad uu u direy guddoomiyaha Guddiga madaxa banaan ee doorashooyinka Jubbaland Xamza Cabdi Barre ergeyga gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya ayaa ugu horeyntii loogaga mahadceliyay guddiga go’aanka ay saddex-da maalmood ugu dareen musharaxiinta aan weli isdiiwaan gelinin, muddadaas oo aad u yar marka loo eego doorashada madaxweynaha ee dhacayso 22-ka bishan Ogosto.
James Swan ayaa warqaddiisa ugu sheegay Xamza in isbeddelada guddiisa ay sameeyeen aysan weli buuxin tallaabooyinkii beesha caalamka ay codsatay in la qaado, si loogu kalsoonaado hannaanka doorashada Jubaland.
“Warqaddeenii 8-dda Ogosto aan kuu soo diray aniga oo wakiil ka ah saaxiibada Soomaaliya ee caalamka, waxaan ku adkeynay muhiimadda hanaan doorashada oo cad, oo la isku raacsan yahay, la iskuna haleyn karo, islamarkaana heli kara taageerada dadka Jubaland oo dhan, horseedi karana midnimada bulshada Jubbaland.” ayuu ku qoray James Swan qoraalkiisa.
Wakiilka ayaa qoraalkiisa sidoo kale ku sheegay in haddii aan la qaadan tallaabooyinka ay codsatay beesha caalamka aysan taageeri doonin natiijada hanaanka doorashada Jubaland.
“Haddii Guddiga doorashada uusan wax ka qaban arrimaha taagan ee ay ka walaacsanyihiin dhinacyada ay quseyso, waxaa jirta halis ah in natiijada hanaanka doorashada uusan heli doonin taageerada buuxda ee lagama maarmaanka u ah in la joogteeyo xasiloonida iyo nabadda Jubaland” ayuu intaasi ku daray James Swan.
Macaamil maqaayad cunno ka iibsanayay ayaa toogtay dalab qaadihii maqaayadda ka dib markii laga daahiyay dalabkiisa.
Booliska ayaa sheegay in baarintaan la sameeyay ka dib markii ay arrintani Jimicii ka dhacday maqaayad ku taalla bariga magaalada Paris.
Qofka looga shakiyey in uu dilka geystay ayaa goobta ka baxsaday, ilaa haatanna lama oga halka uu jaan iyo cirib dhigay.
Gaari ambalaas ah ayaa isku dayey in 28 jirkaan dalab qaadaha ka ahaa maqaayadda uu badbaadiyo, balse ninkan oo madaxa laga toogtay ayaa ku dhintay isla goobtii lagu toogtay.
Asxaabtii ay shaqa wadaagga ahaayeen ayaa booliska u sheegay in ninka toogashada geystay uu xakameyn waayay caradiisa ka dib markii ay ka daahday cunnadii uu dalbaday.
Dilkaasi ayaa waxaa ka carooday dadka deegaanka iyo ganacsatada.
” Waa dhacdo murugo leh”, sidaasi waxaa warbaainta Faransiiska u sheegay haweeneey 29 sano jir. ” Waa maqaayad aan buuq badnayd oo wax dhibaata ah anan ku arag. Waxaa la furay bilooyin ka hor.
Qaar ka mid ah dadka deeganka ayaa sheegay in aaggaasi ay ka jireen fal dambiyeedyo sii kordhayay iyo isticmaalka maan-dooriyeyaasha.
Madaxweynaha dowladda Puntland Dr Siciid Cabdullaahi Denni ayaa uga digey maamulka Somaliland xad gudubka iyo daandaansiga uu ku samaynayo deegaamada Puntland gaar ahaan Sool, Sanaag iyo Cayn.
Madaxweyne Denni ayaa sheegay in Puntland ay nabad ugu baaqayso cidkasta oo wax kala dhexeeyaan wuxuuna sheegay in Somaliland ay u soo bandhigayaan in nabad lagu dhammeeyo wixii khilaaf ah ee ka dhexeeya.
“Fariinta ugu horaysa waxaan u dirayaa Soomaaliland, shaatigaaga waa lagugu qabsan karaa, dhulka Puntland ee ay kusoo xadgudubtey , wadahadal iyo nabad inaan ku dhammayno oo ku gar-naqsadaan baan ugu baaqaynaa” Ayuu yiri Madaxweyna Puntland.
Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa mar kale maanta go’aanno cusub kasoo saartay doorashooyinka Jubaland, xilli maanta halkaas lagu doortay guddoon cusub oo baarlaman.
Qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha gudaha iyo federaalka Soomaaliya ayaa lagu sheegay in dhammaan doorasho kasta oo ka dhacday Jubaland ay tahay waxba kama jiraan, maadaama ay “baal marsan tahay dastuurka federaalka iyo habraaca wasaaradda arrimaha gudaha.”
Wasaaradda ayaa sheegtay in laba sabab ay ku diiday sax ahaanshaha doorashooyinka Jubaland, oo mid ay tahay; habraaca soo xulista liiska odayaasha dhaqanka oo aan waafaqsaneyn diiwaanka wasaaradda, iyo tan labaad oo ah, inaan dariiq sharci ah loo marin soo xulista golaha wakiilada Jubaland.
Wasaaradda arrimaha gudaha ayaa ku baaqday shir dib-u-heshiisiin dhab , oo ay ka qeyb-galaan dhammaan dhinacyada Jubaland, “si looga fogaado qalalaase iyo xasilooni darro ka dhacda deegaanada dowladda goboleedka Jubaland.”
Hoos ka aqriso qoraalka wasaaradda arrimaha gudaha Soomaaliya
