Xaysimo

Ra’iisul wasaaraha dalka Canada Justin Trudeau ayaa waxaa uu tacsi u diray dhammaan ehelada, qoysaska Hodan Naaleeye iyo ninkeedii Jaamac Faarid oo ku dhintay weerarkii ka dhacay magaalada Kismaayo.

Waxaa uu sidoo kale tacsi u diray qoysaska dadkii ku dhintay qaraxaas.

Justin Trudeau waxaa uu sheegay in Hodan Naaleeye ay ka shaqeyn jirtay soo bandhigidda horumarada ka socda Soomaaliya isla markaasna geerideeda si weyn ay uga naxeen dadka reer Canada.

“Hodan Naaleeye waxay ka shaqeyn jirtay tebinta wararka wanaagsan ee ka taabanayo horumuarada dalka, dhiirogelinta da’ yarta soomaalida…Geerida ku timid waxaa si weyn uga naxay dadweynaha Canada iyo dhammaan bulshada Soomaaliyeed ee ku nool dunida

Waxaa uu sidoo kale ra’iisul wasaaruhu sheegay in howsha Hodan Naaleeye ay caddeyn u aheyd saxaafadda xorta ah ee difaaceyso isdhexgalka iyo wada noolanshaha.

Justin Trudeau waxaa uu sidoo kale sheegay in dowladda Soomaaliya ay kala shaqeyn doonaan xoojinta amniga iyo la dagaalanka argagixisada.

Waxaa wali socota cambaareynta loo jeedinayo madaxwayne Donold Trump ka dib markii uu weerar dhanka afka ah ku qaaday 4 haween ah oo ka tirsan aqalka Kongreska Mareykanka.

Koox haween ah oo ka tirsan xisbiga Dimuqraadiga ayaa si carol eh uga jawaabay ka dib markii uu madaxwayne Trump uu sheegay in afartan xubnood ay tahay in ay ku laabtaan dalalkii ay ka yimaadeen.

Siyaasiyiin badan iyo kuwo ka tirsan xisbiga Dimuqraaddiga oo ay ka mid tahay afhayeenka aqalka wakiillada Nancy Pelosi ayaa tallaabadaan ku cambaareeyay madaxweynaha.

Sidoo kale Ilhaan Cumar oo kusoo jawaabtay Twitter-keeda ayaa eedeyn culus u jeedisay madaxweynaha, iyadoo sheegtay “inay u dhaarteen sidii ay ula dagaallami lahaayeen madaxweynaha ugu musuqmaasuqa badan ee abid soo maray Mareykanka”.

Afarta haween ee la rumaysan yahay in uu madaxwayne Trump hadalkisa ula jeeday ayaa dhamaantooda loo doortay aqalka koongreska doorashadii xilliga dhexe ee dhawaan Mareykanka ka dhacday.

Siyaasadooda u janjeerta dhanka bidix ayaa sababtay in ay isku dhacaan Nancy Pelosi – gaar ahaan arrinta siyaasadaha socdaalka.

Mid ka mid ah haweenkaasi waa Ilhan Omar – oo ku dhalatay dalka Soomaaliya islamarkana tagtay Mareykanka iyada oo aad u da’yar.

Saddex haween ayaa kala ah Rashida Tlaib, Ayanna Pressley Alexandria iyo Ocasio-Cortez .

Saddex qoraal oo uu shalay Trump soo dhigay bartiisa Twitter-ka ayuu haweenka ka tirsan Congress-ka ugu eedeeyay inay haweenkan “si joogto ah” u dhaliilaan isaga iyo waddanka Mareykankaba.

Wuxuu qoraalkiisu ahaa sidan: “Way xiiso badan tahay in la arko ‘horumarka ay gaareen’ haweenka Congress-ka ee xisbiga Dimuqraaddiga, kuwaasoo markoodii hore ka yimid dalal ay dowladahoodu gabi ahaanba burbursan yihiin qalalaasena ku jiraan, midda ugu sii xunna, ah waddamada ugu musuqmaasuqa badan adduunka oo dhan(xitaa haddiiba ay shaqeeyaan), haddana waxay cod dheer dumarka noocaas ah ugu sheegayaan dadka Mareykanka, oo ah dowladda ugu awoodda badan adduunka, sida wax loo maamulo.

“Maxay dib ugu laaban la’yihiin dalalkooda, si ay uga caawiyaan dib u dhiska dowladahooda burbursan iyo dalalkooda ay dambiyada ka dhacayaan. Kaddibna hanoo soo laabtaan oo hanoo sheegaan sida ay usoo hirgaliyeen”.

“Meelahaas ayaa aad garab idiinkaga baahan, si dhakhso ah kuma bixi kartaan. Waan hubaa inay Nancy Pelosi aad ugu farxi doonto inay si deg deg ah u diyaariso qorsheyaal safarro oo bilaash ah”.

Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa lagu eedeeyay inuu cunsurinimo ku dhaqmay kaddib markii uu bartiisa twitter-ka ku weeraray 4 haween ah oo ka tirsan aqalka wakiillada.

Dadka adeegsada baraha xiriirka bulshada ayaa si weyn ugu dhaliilay madaxweynaha inuu xad gudub bani’aadannimo ku sameeyay muwaadiniin Mareykan ah, waxaana arrintan ay dad badan u arkaan dab xoog leh oo ku shidmay maamulka hoggaamiyaha Mareykanka.

Siyaasiyiin badan iyo kuwo ka tirsan xisbiga Dimuqraaddiga oo ay ka mid tahay afhayeenka aqalka wakiillada Nancy Pelosi ayaa tallaabadaan ku cambaareeyay madaxweynaha.

Mr Trump ayaa sheegay in haweenkan “ay asal ahaan kasoo jeedaan waddamo gabi ahaanba burbursan oo uu qalalaase hareeyay”, isagoo sidoo kalena soo jeediyay “inay waddamadooda dib ugu laabtaan”.

Markaas kaddib ayuu sheegay in afhayeenka aqalka Congress-ka “Nancy Pelosi ay aad ugu farxi doonto inay sida ugu dhakhsiyaha badan dumarkaas ugu sameyso diyaar garowga safarkooda oo bilaash ah”.

Arrintan ayaa timid hal isbuuc kaddib markii ay isku dhaceen Ms Pelosi iyo “kooxda dumarka ah”, oo ka kooban 4 siyaasi oo ka wada tirsan garabka bidix ee xisbiga dimuqraaddiga, dhammaantoodna aan caddaan ahayn.

Saddex ka mid ah afartooda, oo kala ah Alexandria Ocasio-Cortez, Rashida Tlaib iyo Ayanna Pressley ayaa ku dhashay kuna barbaaray Mareykanka, halka Ilhaan Cumar ay iyadoo yar tagtay Mareykanka.

Ms Ocasio-Cortez ayaa ku dhalatay xarun lagu magacaabo Bronx oo ku taalla magaalada New York, taasoo 12 mayl oo kaliya u jirta isbitaalka Queens, oo ah goobta uu ku dhashay Mr Trump qudhiisa.

Muxuu yiri madaxweynuhu?

Saddex qoraal oo uu Trump soo dhigay bartiisa Twitter-ka ayuu haweenka ka tirsan Congress-ka ugu eedeeyay inay haweenkan “si joogto ah” u dhaliilaan isaga iyo waddanka Mareykankaba.

Wuxuu qoraalkiisu ahaa sidan: “Way xiiso badan tahay in la arko ‘horumarka ay gaareen’ haweenka Congress-ka ee xisbiga Dimuqraaddiga, kuwaasoo markoodii hore ka yimid dalal ay dowladahoodu gabi ahaanba burbursan yihiin qalalaasena ku jiraan, midda ugu sii xunna, ah waddamada ugu musuqmaasuqa badan adduunka oo dhan(xitaa haddiiba ay shaqeeyaan), haddana waxay cod dheer dumarka noocaas ah ugu sheegayaan dadka Mareykanka, oo ah dowladda ugu awoodda badan adduunka, sida wax loo maamulo.

“Maxay dib ugu laaban la’yihiin dalalkooda, si ay uga caawiyaan dib u dhiska dowladahooda burbursan iyo dalalkooda ay dambiyada ka dhacayaan. Kaddibna hanoo soo laabtaan oo hanoo sheegaan sida ay usoo hirgaliyeen”.

“Meelahaas ayaa aad garab idiinkaga baahan, si dhakhso ah kuma bixi kartaan. Waan hubaa inay Nancy Pelosi aad ugu farxi doonto inay si deg deg ah u diyaariso qorsheyaal safarro oo bilaash ah”.

Nancy Pelosi ayaa si weyn u cambaareysay hadalka kasoo yeeray madaxweyne Trump, halka Rashida Tlaib ay jawaabteeda Twitter-ka iyadana ku sheegtay baaq ay ku jeedisay in xilka laga qaado Mr Trump.

Sidoo kale Ilhaan Cumar oo galinkii dambe ee maanta kusoo jawaabtay Twitter-keeda ayaa eedeyn culus u jeedisay madaxweynaha, iyadoo sheegtay “inay u dhaarteen sidii ay ula dagaallami lahaayeen madaxweynaha ugu musuqmaasuqa badan ee abid soo maray Mareykanka”.

aar ka mid ah warbaahinta ugu waaweyn caalamka, gaar ahaan kuwa Canada iyo Mareykanka ayaa si weyn u falanqeynaya geeridii ku timid Hodan Naleye, oo ka mid ahayd dadkii ku dhintay weerarkii maalintii Jimcada ka dhacay magaalada Kismaayo.

Wargeyska Washington Post ee dalka Mareykanka iyo telefishinka CBS ee dalka Canada iyo warbaahin kale oo aad u farabadan ayaa wararkooda ugu waaweyn kusoo daray sheekada ku saabsan khasaaraha ka dhashay weerarkii Kismaayo, waxayna si gaar ah diiradda saarayeen Hodan Naleye, oo ay geerideeda ku qeexeen mid naxdin leh.

Telefishinka iyo Idaacadda ugu weyn dalka Canada ee lagu magacaabo CBC ayaa sidoo kale labadii maalmood ee lasoo dhaafay ka hadlayay geerida Hodan, oo ahayd wariye ay dad badan ku tilmaameen qof ku dayasho mudan.

Duraan Xasan Yare oo ah suxufi ku sugan dalka Canada ayaa BBC-da u sheegay in geerida Hodan laga wada dareemay dalkaas.

“Marka laga yimaado dadka Soomaalida reer Canada ee sida weyn uga naxay geerida Hodan Naleye, waxaa kale oo aad iyo aad uga hadlay wargeysyada iyo warbaahinta waaweyn ee dalkan Canada”.

Waxa uu sheegay in maskaxda dadka ay wali ka go’I la’dahay naxdinta ay ka qaadeen geerida Hodan, iyadoo xitaa dadka aan Soomaalida ahayn ay qof walba oo Soomaali ah uga tacsiyeynayaan dhimashada Hodan .

“Sidoo kale waxaa jira abaabul ay wadaan dadka Soomaalida ah ee ku nool magaalada Edmenton, kaasoo ah sidii duco iyo baroor diiq loogu sameyn lahaa Hodan Naleye”, ayuu yidhi Duraan.

Wariye Hodan Naleye oo ahayd gabar Soomaali ah, oo heysatay dhalashada dalka Canada ayaa lagu yaqaannay inay ol’ole u sameyn jirtay sidii caalamka loo tusi lahaa wajiga fiican ee Soomaaliya.

Muddo sannado ah ayey ku guda jirtay dadaal ay dadka caalamka ugu bandhigeysay dhinacyada wanaagsan ee Soomaaliya iyo quruxda waddanka, halka ay warbaahintu inta badan diiradda ka saaraan colaadda, abaaraha iyo waxyaabaha xun xun ee ka dhaca Soomaaliya.

Weerarkii lagu qaaday hoteelka ay ku sugneyd Hodan Naleye ayaa waxaa sidoo kale lagu dilay seygeeda iyo 24 ruux oo kale.

Dadka Soomaaliyeed ayaa maalmihii lasoo dhaafay baraha xiriirka bulshada ku faafinayay sawirrada Hodan iyo muuqaallo horay looga duubay, waxayna muujinayeen sida ay uga xumaadeen geerideeda.

Hadallada ugu badan ee lagu xasuusto Hodan Naleye waxaa ka mid ahaa inay mar walba sheegi jirtay in ay dooneyso sidii ay dadka Soomaaliyeed iyo jiilasha ka dambeeya uga tagi lahayd dhaxal wanaagsan oo ku saabsan wanaagga dalkooda Soomaaliya, ujeeddadeeduna aysan ahayn inay caan baxdo ama ay lacag hesho.

Waxyaabaha kale ee ay ku dadaali jirtay waxaa ka mid ahaa inay dadka qurbajoogta ah ku dhiirrigalin jirtay barashada Af-Soomaaliga.

Hodan ayaa ifka uga tagtay labo carruur ah oo ay dhashay, kuwaasoo kala ah labo wiil.

Madaxweyne Donald Trump ayaa ka baxay heshiiska Niyukleerka ee iran isaga oo ku xumaynaya madaxwaynihii ka horreeyay ee Barack Obama, sida ku cad warqad sir ah oo la soo dusiyay oo uu qoray safiirkii hore ee UK u fadhiyay Washinton.

Sir Kim Darroch ayaa ku tilmaamay go’aankii Tump ee uu heshiiska kaga baxay in uu ahaa “dhaawac diblamaasiyadeed “, sida uu maanta qoray wargayska the Mail ee ka soo baxa dalka Britain.

Sida uu wargayska qoray warqadan sirta ah ayaa la qoray ka dib booqashadii wasiirkii arrimaha dibada ee Britain ee xilligaasi Boris Johnson oo isagu Mareykanka ka codsaday xilligaasi in aysan heshiiska Iiraan ka bixin.

Madaxwayne Trump ayaa u arkayay heshiiskii Niyukleerka ee Iiraan uu lala galay mid aan wanaagsanayn.

Wargeyska the Mail ayaa ku waramaya ka dib markii Mr Johnson uu UK ku laabtay uu safiirka UK ee Washinto Sir Kim uu warqad soo qoray taasi oo uu ku sheegayo in madaxwayne Trump ka bixitaankiisa heshiiska ay u muuqato in ay tahay “sababo shaqsiyadeed ” sababtuna ay tahay in heshiiska uu saxiixay madaxwaynihii isaga ka horeeyay Barack Obama.

Danjiraha Britain ayaa la sheegay in uu bidhaamiyay in la taliyayaasha madaxwayne trump ay ku kala qaybsameen arrintan islamarkaana aysan xilligaasi dajinin istaraatijiyad ku aaddan waxa la samaynayo ka dib ka bixitaanka heshiiska.

Sir Kim Darroch ayaa isagu xilka ka dagay ka dib markii ay soo baxeen wararka ku saabsan warqadan sirta ah ee warbaahinta loo dusiyay.

Heshiiskaasi oo dalka Iiraan ay la galeen waddammada shanta ah ee xubnaha joogtada ka ah golaha ammaanka ee Qaramada Midoobey , Jarmalka iyo Midowga Yurub ayaa la saxiixay bartamihii sannadkii 2015-kii.

Ujeeddada heshiiskan ayaa ahaa in la xaqiijiyo in barnaamijka Niyuukleerka Iiraan uu gebi ahaanba noqdo mid nabdoon, waxa uuna rasmiyan dhaqan galay bishii Janaayo ee sannadkii 2016-kii.

Iiraan ayaa hakisay qaar ka mid ah hawlaha barnaanijkeeda niyuukleerka iyada oo taa ku baddalaneysay in laga khafiifiyo qaar ka mid ah xayiraadaha dhaqaale ee saarnaa.

Mareykanka ayaa ka bixitaankii heshiiska ka dib cunaqabateyn cusub ku soo rogay Iiraan.

Iiraan ayaa dhankeeda ugu baaqaysa dalalka Yurub ee hesiiska qaybta ka ahaa inay heshiiska badbaadiyaan.

Macluumaadkan sirta ah ee warbaahinta loo soo dusiyay ayaa ku soo beegmiya xilli ay kacsan tahay xiisadda gobolka oo ay Iiraan iyo Mareykanka xaaladooda meel xun mareyso.