Xildhibaan Madaxmed Jaamac oo ka tirsan Golaha Wakiiladda Somaliland ayaa si adag u weeraray koox sheegay Harti Waqooyi oo uu hogaaminayey Cali Khaliif, kuwaas oo isu diyaarinaya inay Hargeysa ka qadhaabtaan magaca.
Daawo
DF Somalia oo jawaab kulul ka bixisay go’aankii Kenya una yeertay safiirka dalkaas
Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ayaa si deg deg ah ugu yeertay Safiirka Kenya ee Muqdisho Lucas Tumbo.
Soomaaliya ayaa danjire Tumbo ku wareejisay qoraal cabasho ah oo ay kaga dacwooneyso Soomaaliya war lagu daabacay bogga Wasaaradda arrimaha dibadda Kenya.
27kii Bishan Xoghayaha joogtada Wasaaradda Arrimaha dibadda Kenya Amb. Macharia Kamau oo kulan la yeeshay Wasiirka arrimaha dibadda Somaliland Yaasiin Xaaji ayaa qoraal barta Twitterka Wasaaradda Arrimaha Dibadda lagu sheegay in Kenya iyo Somaliland ka wada shaqeynayaan iskaashiga labada dal.
Hadalkaas ayaa loo arkay inuu yahay culeys siyaasadeed oo ay Dowladda Kenya saareyso Soomaaliya.
Qoraalka cabashada ayaa lagu sheegay inay hadalkaas u tixgelinayaan inay halis ku tahay madax banaanida, midnimada dhuleed iyo sharafka Soomaaliya, isla markaana ay Soomaaliya ay u taagan tahay deris wanaag, ixtiraam labada dhinac iyo in iskaashi dhow la yeelato deriskeeda ayna sidaas la mid ah ka rajeyneyso dowladda Kenya.
Kenya ayaa dhaleeceyn badan kala kulantay baraha bulshada markii ay adeegsatay weedha labada dal,waxaana ku xigtay warqadda maanta ay soo saartay dowladda Soomaaliya.
Cabashadaan ayaa kusoo aadeyso xilli uu weli mugdi ku jiro Xiriirka Diplomaasiyadeed ee Dowladaha Kenya iyo Soomaaliya kadib markii ay Kenya ka xumaatay dacwadii ay Soomaaliya u gudbisay ICJ ee ku aadaneyd muranka ay Kenya gelisay Badda Soomaaliya.
Halkaan hoose ka akhriso dacwadda ay Somalia u gudbisay Kenya
War Saxaafadeed (Faafin deg deg ah)
Muqdisho, Soomaaliya
July 01, 2019
Maalintii shalay ee Axadda, kuna beegnayd (30 June), Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga waxa ay u yeertay Safiirka Jamhuuriyadda Kenya ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Jeneraal (Howlgab) Lucas Tumbo, waxaana loo dhiibay dhambaal diidmo culus oo ka dhan ah farriin col abuur ah oo lagu baahiyay Twitter 27 June 2019, kana timid Xoghayaha sare ee Wasaaradda Arrimaha Dibadda Kenya, Mudane Macharia Kamau.
Waxa aan u aragnaa farriintaasi lagu faafiyay Twitter-ka mid meel ka dhac ku ah madax banaanida Soomaaliya, midnimadeeda iyo bedqabka dhulkeeda, sidoo kale waxa ay dhaawacaysaa xiriirka ka dhexeeya Soomaaliya iyo Kenya.
Soomaaliya waxa ay u taagantahay deris wanaagga, xushmad is weydaarsiga iyo iskaashiga dhow ee kala dhexeeya wadamada deriskeeda ah, sidaas si la mid ah ayay ka rajaynaysaa Kenya.
Sawiro: Duulimaadkii ugu horreeyey ee Qatar Airways oo maanta Muqdisho yimid
Mid kamid ah diyaaradaha Qatar Airways ayaa maanta duulimaadkeedii ugu horeysay muddo sanado ah kadib ku timd garoonka diyaaradaha magaalada Muqdisho.
Munaasabad lagu daahfurayay duulimaadka tooska ah ee Shirkadda Qatar Airways ka bilaawday Muqdisho ayaa lagu qabtay Garoonka Aadan-Cadde, waxaana ka qeyb galay Wasiirka Arrimaha Dibada Somalia, Xubno kale oo ka tirsan Dowladda, danjiraha dowlada Qatar u fadhiya Somalia iyo masuuliyiin kale.
Shirkadda Diyaaradaha Qatar Airways ayaa duulimaadkeeda maanta waxaa saarnaa rakaab isugu jira Soomaali iyo ajaanib waxayna sidoo kale ka qaaday rakaab garoonka diyaaradaha Aden Adde.
Qatar Airways ayaa toddobaad walba saddex jeer iman doonta magaalada Muqdisho iyadoo duulimaadkeeduna uu noqon doono Muqdisho-Doha iyo Doha-Muqdisho.
Qatar Airways oo kamid ah shirkadaha caalamka ugu wanaagsan ayaa ka mid noqoneysa shirkado kale oo duulimaadyo ku yimaada caasimada dalka Soomaaliya iyadoo hore shirkadaha Ethiopian Airlines, Turkish Airlines iyo Air Djbouti ay hore uga howlgali jireen dalka Soomaaliya.
Tacsi Xildhibaan Nuux Xaaji Cabdilaahi Cawl oo ku geeriyooday
INAALILAAHI WA INA ILAYHI RAAJICUUUN, Allah ha u naxariistee waxaa dalka Maleeshiya ku geeriyooday Marxuum Nuux Xaaji Cabdilaahi Cawl, oo ahaa Xildhibaan ka tirsan Golaha degaanka Berbera.
Osman Qawdhan Warsame wuxuu tacsi u dirayaa qoyskii iyo qaraabadii uu ka tegay marxuumku, sidoo kale wuxuu marxuum Nuux Xaaji Cabdilaahi Cawl illaahay uga baryeyaa inuu u naxariisto, dadkii uu ka tegay iyo qaraabadiisiina samir iyo imaan ka siiyo.
AAMIIN AAMIIN
Maydka Maxamad Qanyare Afrax oo maanta lagu aasay Dayniile
Boqollaal dadweyne ah ayaa ka qaybgallay aaska maydka marxuum Maxamad Qanyare Afrax oo shalay ku geeriyooday Isbitaalka Erdogan ee magaalada Muqdisho.
Maydka Marxuumka ayaa lagu aasay xabaalo ku yaala degmada Dayniile, waxana joogay wasiiro ka tirsan Dawladda Federaalka, Xildhibaano, Saraakiil Ciidan iyo xubno ka tirsan maamulka gobolka Banaadir.
Aroornimadii hore waxa maydka Maxamad Qanyare salaadda janaasada lagula tukaday masaajidka madaxtooyada iyadoo ay ka qayb galeen madaxweynaha Soomaaliya Maxamad Cabdillahi Farmaajo iyo saraakiil sare oo ka tirsan dawladdiisa.
Dhanka kale madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, ayaa goor sii horraysay waxa uu salaadda janaasada ku tukaday marxuumka.
Madaxweynaha ayaa Alle uga baryey in uu u naxariisto, hoygiisana ka yeelo jannada.
Maxamed Qanyare wuxu ku dhashay degmada Ceel-Buur bishii Ogost 1941-kii, halkaas ayuu ku koray kana galay malcaamad Quraanka, ka dibna waxa uu tagay magaalada Xamar oo uu waxbarashada ilaa dugsiga dhexe uu ku dhamaystay.
Tacliintii dugsiga dhexe markii uu dhamaystay waxa la qoray booliska, waxaanu ahaa askari ka tirsan booliska, muddo ka dibna wuu ka tagay.
Marxuumku wuxu markii dambe u wareegay dalalka Bariga Afrika oo uu ganacsi ka bilaabay sannadii 74-kii. Waxaanu mar labaad halkaa dib uga bilaabay wax barashadiisii oo uu ku bartay cilmiga maamulka iyo maraaraynta, sida uu sheegay kaaliyihiisii gaarka ahaa.
Cabdillaahi Sheekh Daahir oo muddo 20 sannadood iyo dheeraad ah kaaliye u ahaa marxuumka oo ka waramayey taariikhdiisii siyaasadeed ayaa yidhi “markii wadanku qalalaasaha galayna waxa uu wax ka aasaasay ururkii SNM, aasaseyaasheedii ayuu ka mid ahaa. Wuxu u wareegay hadana markii dambe oo la is qabtay, wuxu ka mid ahaa aasaaseyaashii ururka USC.”
Maxamed Qanyare Afrax waxa uu ka mid noqday xukuumaddii Cabdiqaasin Salaad Xasan oo uu noqday wasiirka kalluumaysiga.
Hase yeeshee markii dambe waxa uu ka mid noqday hogaamiye kooxeedyadii Muqdisho u kala qaybsanayd. Waxaana saldhig u noqtay xaafadda Dayniile.
Sannadkii 2006-dii waxa uu Maxamed Qanyare Afrax ka mid noqday isbahaysigii la dagaallanka argagixisada ee ay samaysteen raggii hogaamiye kooxeedyada ahaa.
Waxa uu ka mid noqday xukuumaddii Cabdillaahi Yuusuf Axmed oo uu ka qabtay xilka wasiirka amniga, markii xarunteeda ku meel gaadhka ahi ahayd magaalada Baydhaba.
Xamar ayuu dib ugu noqday waxaanu ka mid ahaa raggii loo diiday in ay ka mid noqdaan xildhibaannadii baarlamanka la soo xulay ee doortay xukuumaddii talada qabatay ee uu madaxweynaha ka noqday Xasan Sheekh Maxamuud, hase yeeshii markii dambe waxa u suurto gashay in uu noqdo xildhibaan ka tirsan golaha baarlamanka.
Waxa ku soo booday xanuun uu dareemay in aanu hawshii xildhibaannimo wadi karin, waxaanu kursigiisii u banneeyey wiilkiisa Cabdiweli Maxamed Qanyare oo ilaa haatan ah xubin ka tirsan baarlamanka Soomaaliya.
Sixid qoraal hore: Musuqmaasuqa maxkamadaha Gobolka Sool
Shebekadda Xaysimo.com waxay dib u saxaysaa khalad madbaci ah oo ku jiray qoraal aanu kaga hadalay Musuqmaasuqa baahsan ee ka jira Gobolka Sool iyo hayadaha xadhkaha goostay, kaas oo aanu halkii maxkamada Gobolka Sool, aanu ku khaladnay Maxkamada degmada Laascaanood halkan ka akhriso qoraal
Inkastaa ay xaalada maamul xumo ee Gobolka ka jirta ay tahay CADAABI MEEL QABOW MA LEH oo meel meel dhaantaa aanay jirin, haddana Qoraalka saxda ahi waa;
Maxkamadda Gobolka Sool waxaa mudo dheer joogay nin dadku ku tilmaameen in lagu ilaaway oo shacabka dhibay, cadaalad looma doonto ee jeebkaaga ayaad ku talogelaysaa, dulmiga meeshaas ka jiraa waa mid aan la cabiri karin, Rafcaanka waxaa loo qaataa mid kale oo ay wada shaqaystaan oo xisaabtiisa uu kan degmadu soo qaado, masuul si hoose u tegay wuxuu sheegay in aanay jirin meel la mid ah xaqdarada iyo musuqmaasuqa ka socda.
Madaxweynaha Puntland oo magacaaabay taliyaal iyo masuuliyiin kale oo cusub
Madaxweynaha dowladda Puntland Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa dikreetooyin is-xigay oo uu Sabtida maanta soo saaray ku magacaabay taliyaal iyo mas’uuliyiin kale oo cusub.
Madaxweynaha ayaa taliyaha ciidanka Daraawiishta dowladda Puntland u magacaabay, S/Gaas yaasiin Cumar Dheere, halka uu taliye xigeenka labaad ee Daraawiishta u magacaabay, S/guuto Axmed Cali Salaad.
Sidoo kale, madaxweynaha ayaa guddoomiyaha gobolka Karkaar u magacaabay, Siciid Maxamed Faahiye, halka uu guddoomiye ku xigeenka gobolka u magacaabay, Cabdicasiis Yuusuf Maxamuud Caamir, isagoo taliyaha qeybta Booliiska gobolka Karkaarna u magacaabay, G/dhexe Cabdulqaadir jaamac Dirir.
Dhinaca kale, madaxweynaha ayaa guddoomiyaha kooxda Hooballada waaberi Puntland u magacaabay, Abwaan Cabdulqaadir Cabdi Shube, halka Cabdicasiis Cilmi Yuusuf uu u magacaabay, la-taliyaha Arrimaha Isgaarsiinta iyo Warbaahinta madaxtooyada Puntland.
Qareenada Kenya oo dalbaday in dib loo dhigo dacwadda badda ee Kenya iyo Somalia
Qareenada dalka Kenya oo war ka soo saaray muranka Badda Soomaaliya iyo Kenya ayaa dalbaday in dib loo dhigo dacwadda hortaalla ICJ.
Ururada Kinoti iyo Kibe oo ay ku mideysan yihiin Qareenada Kenya ayaa tilmaamay in kiiskan uu xadgudub ku yahay Dastuurkooda, sida ay hadalka u dhigeen.
Sidoo kale waxa ay intaasi ku dareen in dowladda looga baahan yahay inay laasho dacwaddaasi.
Qareenadan ayaa sidoo kale baaqooda u gudbiyay xeer ilaaliyaha guud ee Kenya, waasaaradda arrimaha dibadda iyo maxkamadda sare ee dalkaasi.
Hadalkan ayaa imaanaya, xili shalay Wasiir Monica Juma oo Wareysi siisay BBC-da ay ku muujisay astaamo u muuqda inay Kenya guul-darro uga soo socoto kiiska Badda.
Wasiirka arrimaha dibadda Kenya ayaa ka jawaabtay dhowr su’aalood oo la xiriiray kiiska Badda Soomaaliya ee horyaal maxkamadda ICJ, wareysiga oo muuqaal ahaa waxa ka muuqday welwel iyo feejignaan badan oo dhinaca jawaabaha ah, inta badan jawaabaha ay bixisay waxa ay xambaarsanaayeen dareen iyo isku dhex yaac, kuwaas oo muujiyey heerka uu gaarsiisan yahay welwelka Kenya ee sheegashada Badda Soomaaliya.
Bisha September ee soo socota ayaa la filayaa in ICJ ay dib u furto dhageysiga dacwaddan, sida lagu shaaciyay War-Saxaafadeed ka soo baxay maxkamaddaasi.
CIIDAMADA PUNTLAND OO BURBURIYAY SALDHIGYADII AL-SHABAAB EE BUURALEYDA CALMADOW
Ciidanka sida gaarka u tababaran ee Puntland (PSF), ayaa hawlgal ay ka fuliyeen buuraleyda Calmadow ee gobolka Bari, waxay ku burburiyeen saldhigyo ay halkaasi ku lahaayeen kooxda Al-shabaab.
Qoraal ka soo baxay taliska PSF ayaa lagu sheegay in hawlgalka oo laga fuliyay degaannada Dhagax-dhaabur, Madarshoon iyo Ceel-qaraar oo dhammaantood ka tirsan buuraleyda Calmadow, in lagu gubay godad ay Al-shabaab ku kaydsan jireen hubka iyo raashinka, islamarkaana looga burburiyay saldhigyo ciidan.
“Ciidanka PSF waxay gubeen godad ay Al Shabaab ku kaydsan jireen hubka iyo raashinka isla mar ahaantana ciidanku waxay burburiyeen saldhigyo dhuumaalaysi oo Al Shabaab ku lahaayeen Buuraleyda Cal Madow” ayaa lagu yiri qoraalka.
Sidoo kale, PSF ayaa sheegay in ay wadada isku xirta Galgala iyo tuulada Madarshoon ka saareen, miinooyin ay halkaasi ku aaseen malayshiyaadka Al-shabaab “Intii hawlgalkani socday ciidanka PSF waxay ku guulaysteen in ka saaraan waddada isku xirta Galgala iyo Madarshoon miinooyin ay ku aaseen halkaas cadowga Al Shabaab”
Taliska ayaa ballan-qaaday in ay sii wadi doonaan, hawlgallada ka dhan ka ah kooxaha Al-shabaab iyo Daacish ee ku dhuumaalaysta buuraleeyda Gobolka Bari ee Puntland “Ciidamada PSF waxaa ka go’an in ay sii wadaan hawlgallada lagu bartilmaameedsanayo kooxaha cadowga ah ee Al Shabaab iyo Daacish”.
Maxamed Qanyare Afrax oo maanta Muqdisho ku geeriyooday
Maxamed Qanyare Afrax oo ka mid ahaa hoggaamiye koxeedyadii Muqdisho ayaa goor-dhaw ku geeriyooday Isbitaalka Digfeer ee Muqdisho, halkaasoo dhawaan la dhigay, kaddib markii uu lasoo darsay xanuun daran.
Ehellada marxuumka ayaa warbaahinta u xaqiijiyay geeridiisa, waxaana lagu wadaa in isla maanta la aaso, waxaana hoggaamiyahan geeriyooday uu la il-darnaa xanuun tobankii sano ee lasoo dhaafay.
Qanyare, ayaa wuxuu soo noqday xildhibaan iyo wasiir, isagoo muddo dambe ku wareejiyay xilkiisa xildhibaannimo wiil uu dhalay oo lagu magacaabo, C/weli Maxamed Qanyare oo illaa haatan ku jira baarlamaanka Somalia.
Marxuumka ayaa wuxuu ifka uga tagay tiro caruur ah, waxaana uu kaalin weyn kasoo qaatay isbedelladii siyaasadeed ee dalka ka dhacay, isagoo mar ka mid ahaa gacan-yarayaashii Jen. Caydiid oo ka mid ahaa hoggaamiyeyaashii ugu awoodda badnaa ee Xamar soo maray.
Dhawr jeer ayaa Qanyare caafimaad ahaan loogu qaaday dalka dibaddiisa, balse xaaladdiisa caafimaad ayay waxba iska beddeli waayeen taasoo keentay in dib loogu soo celiyo dalka, isagoo maanta ku geeriyooday Xamar.
Hoggaamiyahan dunida faarujiyay ayaa waxaa xarun weyn u ahayd Degmada Dayniile oo dulleedka Muqdisho ku taalla, waxaana uu ka mid ahaa hoggaamiyeyaashii la baxay argagaxiso la dirirka, inkastoo markii dambe looga awood roonaaday isaga iyo hoggaamiyeyaal kale dagaalkii ay la galeen Maxkamadihii Islaamka.
Madaxda Dowladda Somalia iyo maamulada dalka ayaan weli ka hadlin geerida ku timid Maxamed Qnyare Afrax oo si weyn looga yaqaan dalka iyo dibaddiisa, ahaana hoggaamiye awood badan ku leh Muqdisho.
Ugu dambeyn, Wixii ka dambeeyay markii awoodda laga maroorsaday hoggaamiye kooxeedyadii uu ka mid ahaa Qanyare wuxuu isku bedelay oday qunyar socod ah, isagoo ku ekaa inta badan hoygiisa iyo goobaha ay xubnaha dowladdu isugu tagaan.